اوصاف و ویژگی‌های یاوران امام مهدی علیه‌السلام در قرآن
حرکت بزرگ حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشّریف، بدون برخورداری از امدادهای ویژه‌ی الهی، هرگز به آرمان‌های خود دست نخواهد یافت. توجّه به وجود این تأییدات الهی، تأثیر شگرفی بر روان یاران امام بر جای خواهد گذاشت. یقین به آن امدادها، باعث می‌شود، ذره‌ای در درستی آرمان‌ها و مسیر خود تردید نکنند.
1- آیه‌ی 54 سوره‌ی مائده
Lیا أیّها الذین ءامَنُوا، مَن یرتَدَّ مِنکُم عَن دینهِ فَسَوفَ یأتِی اللهُ بِقَومٍ یُحِبُّهُم و یُحِبُّونَه أذِلةٍ عَلی المؤمنینَ أعِزَّةٍ علی الکافرینَ یُجَاهِدُونَ فی سَبِیلِ اللهِ و لایُخَافُونَ لومَة لائِم ذلک فضلُ اللهِ یُؤتِیهِ مَن یَشاءُ و اللهُ واسِعٌ عَلِیمK؛
«ای کسانی که ایمان آورده‌اید، هر کس از شما از آیین خود باز گردد (به خداوند زیانی نمی‌رساند) خداوند جمعیتی را می‌آورد که آن‌ها را دوست دارد و آنان نیز او را دوست دارند، در برابر مؤمنان متواضع و در برابر کافران سرسخت و نیرومندند. آن‌ها در راه خدا جهاد می‌کنند و از سرزنش هیچ ملامت‌گری هراس ندارند. این فضل خداست که هر کس بخواهد و شایسته بیند، می‌دهد و (فضل) خداوند وسیع و خداوند داناست.»
امام علی علیه‌السلام در تفسیر این آیه می‌فرمایند: «هُم اصحابُ القائِم علیه‌السلام»[1] «آنان یاوران امام قائم علیه‌السلام هستند.» همچنین امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند: «صاحب این امر، در پرتو این آیه (در حمایت چنین یارانی آگاه و دلاور) محفوظ است.»[2]
آیه‌ی مبارکه، ویژگی یاران را این گونه ترسیم می‌کند:
1- محبوب و دوستدار خداوند: یُحِبُّهُم و یُحِبُّونَه: خداوند آنان را دوست دارد و آنان او را دوست دارند.
2- دوستی با دوستان خدا: أذِلّةٍ علی المؤمنینَ: در برابر مؤمنان، متواضع و فروتن هستند.
3- دشمنی با دشمنان خدا: أعِزَّةٍ علی الکافرینَ: در برابر کافران سرسخت و نیرومند هستند.
4- مجاهد در راه خدا: یُجَاهِدُونَ فی سَبِیلِ اللهِ: در راه خدا جهاد می‌کنند.
5- استوار و ثابت قدم: لایُخَافُونَ لومَة لائِم: از سرزنش هیچ ملامت‌گری هـراس ندارند.
2- آیه‌ی 105 سوره‌ی انبیاء
Lوَ لَقَد کَتَبنا فِی الزَّبورِ مِن بَعدِ الذِّکرِ أنَّ الأَرضَ یَرِثُها عِبادیَ الصّالحونَK «و ما بعد از تورات در زبور نوشتیم که البته بندگان نیکوکار و صالح من زمین را به ارث خواهند برد.»
امام باقر علیه‌السلام فرمودند: «مراد از بندگان صالح، اصحاب حضرت مهدی علیه‌السلام هستند که در آخر الزّمان می‌آیند.»[3]
در جای دیگری از قرآن خداوند ویژگی‌های عبد صالح را این گونه بیان می‌دارد:
Lیؤمنونَ بِاللهِ و الیَومِ الآخِرِ و یأمرونَ بِالمَعروفِ و یَنهَونَ عَنِ المنکَرِ و و اولئکَ مِنَ الصّالِحِین و مایَفعَلُوا مِن خیرٍ فَلَن یَکفُرُوه و اللهُ علیمٌ بِالمتَّقِینK[4] «به خداوند و روز قیامت ایمان دارند و امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند و در کارهای نیک از دیگران پیشی می‌گیرند و در حقیقت آنان از صالحین هستند. و هر کار نیکویی که انجام می‌دهند و هرگز درباره‌ی آن ناسپاسی نبینند و خداوند با متقین است.»
بنابراین بر اساس آیه‌ی شریفه ویژگی یاران حضرت علیه‌السلام به شرح زیر است:
1- ایمان به خدا و روز قیامت دارند: یؤمنونَ بِاللهِ و الیَومِ الآخِرِ
2- امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند: یأمرونَ بِالمَعروفِ و یَنهَونَ عَنِ المنکَرِ
3- سبقت گیرنده در نیکی‌ها هستند: یُسَارِعُونَ فی الخَیراتِ
4- کار ایشان مورد تقدیر اله قرار می‌گیرد: و مایَفعَلُوا مِن خیرٍ فَلَن یُکفَرُوه
5- باتقوا و پرهیزکارند: و اللهُ علیمٌ بِالمتَّقِین
3- آیه 62 سوره‌ی یونس:
شاید بتوان گفت در میان همه‌ی ویژگی‌هایی که برای یاران امام منتظَر برشمرده شد، یک ویژگی از همه بارزتر و با اهمیت‌تر است و آن این که آن‌ها مصداق کامل «اولیاء الله» هستند که در قرآن کریم بدان اشاره شده است، آن‌جا که می‌فرماید: Lألَا إِنَّ أَولیاءَ اللهِ لاخوفٌ عَلَیهِم وَ لاهُم یَحزَنُونَK «آگاه باشید که بر دوستان خدا بیمی نیست و غمگین نمی‌شوند.»
امام صادق علیه‌السلام در روایتی ویژگی پیروان امام زمان علیه‌السلام را چنین بیان می‌کنند: «طوبی لِشِیعَةِ قائمِنَا المُنتَظِرِینَ لِظُهُورِهِ فِی غَیبَتهِ وَ المُطِعِینَ لَهُ فِی ظُهُورِهِ أُولَئِکَ أَولِیاءَ اللهِ الَّذینَ لاخَوفٌ عَلَیهِم وَ لاهُم یَحزَنُونَ»[5] «خوشا به حال شیعیان قائم علیه‌السلام که در زمان غیبتش منتظر ظهور او هستند و در هنگام ظهورش فرمانبردار او، آنان اولیای خدا هستند، همان‌‌ها که نه ترس آن‌ها را فرا می‌گیرد و نه اندوهگین می‌شوند.»
امام علی علیه‌السلام نیز در وصف یاوران امام علیه‌السلام می‌فرمایند: «... یُؤَلِّفُ اللهُ بَینَ قُلُوبِهِم، لایَستَوحِشُونَ إِلی أَحدٍ وَ لایَفرَحُونَ بأَحَدٍ یَدخُلُ فِیهِم ...»[6] «خداوند دل‌های آنان را به هم نزدیک می‌کند. آن‌ها از هیچ‌کس ترسان نمی‌شوند، و از این که کسی به آن‌ها بپیوندد، شادمان نمی‌گردند.»
این که انسانی از هیچ چیز ترسی به دل راه ندهد و از هیچ چیز اندوهگین نشود، تنها زمانی امکان‌پذیر است که جز خدا نبیند و به جز خدا نیندیشد و این کمال آدمی و بالاترین درجه‌ای است که یک انسان می‌تواند بدان دست یابد.
4- آیه‌ی 80 سوره‌ی هود
Lقالَ لَو أنَّ لی بِکُم قُوَةً أو ءآوی إلی رُکنٍ شَدیدK «(لوط) گفت: ای کاش در برابر شما، قدرت و اقتداری می‌داشتم یا به تکیه‌گاه استواری پناه می‌بردم.»
صالح بن سعید از امام صادق علیه‌السلام نقل می‌کند که امام صادق علیه‌السلام در تفسیر این آیه فرمودند: «مراد از قوّت، حضرت مهدی علیه‌السلام و مراد از رکن شدید، 313 نفر از یاران وی می‌باشند.»[7]
از این آیه‌ی مبارکه اقتدار و قوّت امام و یارانشان، حاصل می‌شود.
5- آیه‌ی 200 سوره‌ی آل عمران
Lیا أَیُّهَا الَّذِینَ امَنُوا اصبِرُوا وَ صَابِرُوا وَ رَابِطُوا وَ اتَّقُوا اللهَ لَعَلَّکُم تُفلِحُونَK «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! (در برابر مشکلات و هوس‌ها) استقامت کنید و در برابر دشمنان نیز پایدار باشید و از مرزهای خود مراقبت کنید و از خدا بپرهیزید، شاید رستگار شوید.»
امام باقر علیه‌السلام درباره‌ی این آیه‌ی شریفه فرموده‌اند: «بر انجام واجبات و عبادات بردبار باشید و در برابر دشمن شکیبایی از خود نشان دهید و خود را برای یاری امام منتظر خود آماده‌ی نبرد سازید.»[8]
6- آیه‌ی 148 سوره‌ی بقره
L أَینَمَا تَکُونُوا یَأتِ بِکُمُ اللهُ جمیعاً إِنَّ اللهَ عَلَی کُلِّ شَیءٍ قَدِیرٌK
«هر جا باشید خداوند همه‌ی شما را (برای پاداش و کیفر در برابر نیک و بد، در روز رستاخیز) حاضر می‌کند زیرا او بر هر کاری تواناست.»
ابوخالد از امام باقر علیه‌السلام روایت می‌کند که: منظور از آیه‌ی «أَینَمَا تَکُونُوا ...» اصحاب حضرت قائم علیه‌السلام هستند که تعداد آن‌ها بیشتر از سیصد و ده مرد هستند و فرمود: «و آن‌ها هستند به خدا سوگند «امت معدوده» و آن‌ها در یک ساعت گرد هم می‌آیند مانند پاره‌های ابر پاییز (که کنار هم جمع می‌شوند).»[9]
از دیگر آیاتی که تأویل به یاران حضرت می‌گردد عبارت است از:
1- آیه‌ی 8 سوره‌ی هود.
2- آیه‌ی 4 تا 7 سوره‌ی اسرا
[1] - منتخب الأثر، آیت اله صافی گلپایگانی، ص 475
[2] - تفسیر برهان، ج 1، ص 497
[3] - اثباة الهداة، باب 32، ح 419
[4] - آل‌عمران/ 114 و 115
[5] - کمال الدین، ج 2، ص 357، ح 54
[6] - معجم الاحادیث الامام المهدی علیه‌السلام، ج 3، ص 100
[7] - اثباة الهداة، ج 3، ص 551، باب 32، ح 654
[8] - همان، ح 459
[9] - روضه الکافی، ص 313
مهدی یاوران (1)
______________________________
دوستان عزیزم! بعد از غیبتی نه چندان کوتاه و طولانی تصمیم گرفتم که شروع کنم و بحثی رو در مورد یاوران حضرت مهدی علیه‌السلام تحت عنوانی که مشاهده می‌کنید (مهدی یاوران) تقدیم حضورتون کنم. البته لازم به ذکر هس که این مقالات برگرفته از کتابیه که دو تن از دوستای من نوشتن و البته اینجانب هم کمکایی به اونا کردم. (هر چند تمام این زحمتا و موفقیتا همه مرهون زحمات استاد بزرگوار و گرانقدرمون است که ایشون با تلاشای شبانه‌روزیشون مقدمات نوشتن این کتاب را فراهم کردند و البته تا آخرش پا به پای نویسندگان و دیگر عوامل پیش رفتن. همین جا از ایشان و خانواده‌ی محترمشون تشکر می‌کنم)؛ و البته برای انتشار این مقاله در وبلاگم هم از نویسندگان قبلا اجازه گرفتم. اینه که از این به بعد با موضوع مهدی یاوران در خدمتتون هستم و البته پاسخ گوی سؤالات شما دوستان عزیز نیز می‌باشم.
هر جنبش و انقلابی، به یاران و همراهانی نیاز دارد. یارانی که ستون‌های انقلاب‌اند و سنگینی آن را به دوش می‌کشند. سستی و استواری هر یک از این دو، با سستی و استواری دیگری ارتباطی تنگاتنگ دارد؛ یعنی هر اندازه حجم بنای انقلاب کمتر باشد، پایه‌های آن از استحکام کمتری برخوردار خواهد بود و به هر میزان که آن بنا، بلندتر و گسترده‌تر باشد، به ستون‌های محکم‌تری نیاز خواهد داشت. با نگاه به حجم و گستردگی این بنا می‌توان دریافت بر چه ستون‌هایی، افراشته شده؛ همچنان که با تأمل در اهداف و غایات آن نیز می‌توان، میزان، حجم ابزار، وسایل مورد نیاز و پدیدآورندگان آن را پیش‌بینی کرد.
در این نوشتار، به دنبال تبیین ویژگی‌های یاوران امام مهدی علیه‌السلام و همراهان ایشان هستیم. کسانی که در حرکت جهانی ایشان، به مثابه‌ی بازوان نیرومند آن حضرت، در خدمت ایشان و اهدافشان هستند.
اهمیت موضوع
1- یکی از مهم‌ترین شرایط ظهور امام مهدی علیه‌السلام فراهم شدن یاران کارآمد است؛ یاران، همراهان و هم‌رزمانی کارآمد و توان‌مند، که با فقدانشان، کار حکومت، هدایت و رشد به سامان نخواهد رسید. دانستن ویژگی‌های یاران حضرت و تلاش در راه کسب آن‌ها، در واقع تلاش برای زمینه‌سازی ظهور و فرا رسیدن آن روز مبارک است.
2- آگاهی از ویژگی‌های یاوران امام زمان علیه‌السلام معیاری است که به کمک آن، می‌توانیم خود را محک زده و بدانیم که آیا در زمره‌ی یاران آن حضرت قرار داریم یا نه؟
برترین یاران حضرت مهدی علیه‌السلام افراد مخصوصی هستند که در اولین فرصت، خود را به حضرت می‌رسانند. در روایات تعداد آنان 313 نفر به عدد اصحاب پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم در جنگ بدر، مشخص شده است.
امام صادق علیه‌السلام به فضیل بن عمر فرمودند:
«کأنّی اَنظُرُ إلی القائِمِ عَلی منبرِ الکوفة و حولَهُ ثلاثُ مائةٍ و ثلاثةٍ عَشرِ رَجُلاً عدةِ أهل البدرِ هُم أَصحَابُ الأَلوِیـةِ وَ هُم حُکّامُ اللهِ فِی أَرضِه علی خَلقهِ»[1] «گویا می‌نگرم قائم علیه‌السلام را بر منبر کوفه که سیصد و سیزده نفر به عدد اهل بدر، پیرامونش گرد آمده‌اند، آن‌ها مردان جنگاور و حاکمان خدا در زمین برای خلق اویند.»
یاران خاص که از آن‌ها به اصحاب امام مهدی علیه‌السلام یاد می‌شود، چهره‌های حکومتی و اجرایی ایشان هستند. آن‌ها انسان‌هایی عادل، مقتدر، فقیه و کارآمدند که در تثبیت حکومت جهانی مولای خود نقش اساسی دارند.
در برخی از روایات، یاران امام مهدی علیه‌السلام ده هزار نفر یاد شده و این گونه آمده که تا آنان نیایند، قیام صورت نمی‌گیرد.
امام صادق علیه‌السلام در این‌باره می‌فرمایند:
«سیصد و سیزده نفر یاران با او بیعت می‌کنند. او تا هنگام کامل شدن ده هزار نفر در مکه، اقامت می‌کند و سپس رهسپار مدینه می‌شود.»[2] معنای روایت این است که یاران امام زمان علیه‌السلام منحصر در 313 نفر نیستند، بلکه این تعداد کسانی هستند که در ابتدای قیام آن حضرت به گرد ایشان جمع می‌شوند.[3]
در آیات و روایات اگر چه از صفت‌هایی به عنوان ویژگی‌های یاران حضرت یاد شده است؛ اما بدون تردید، یکی از پیام‌های این روایات، برشمردن شرایط آرمانی یک منتظر است. اهدافی که یک منتظر واقعی برای خود ترسیم کند و تمام توان خود را در راه رسیدن به آن‌ها به کار بندد و اوج‌هایی که یک شیعه در تمام قرن‌هـا و عصرها بدان‌ها چشم دوخته، خود را در مسیر دست یافتن بدان‌ها قرار دهد.
ادامه دارد ...
اللهمَّ عجِّل فرجه و سهِّل مخرجه و أوسع منهجه ...